بازی رفتار هوشمندانه را تقویت می کند و زمینه های لازم جهت یادگیری زبان و رشد هوشی و تفکر کودک را فراهم می سازد. همه ما میدانیم که در هیچ زمانی جز سالهای اولیه زندگی، بازی تأثیر خود را نشان نمی دهد.
بازی رفتار هوشمندانه را تقویت می کند و زمینه های لازم جهت یادگیری زبان و رشد هوشی و تفکر کودک را فراهم می سازد. همه ما میدانیم که در هیچ زمانی جز سالهای اولیه زندگی، بازی تأثیر خود را نشان نمی دهد. پس توجه به سالهای کودکی و تأثیر بازی، ضرورت بسیاری دارد. کودک هنگام بازی می تواند کشف کند چه کسی است و چه توانایی هایی دارد، دنیا چیست و چگونه خود را باید با محیط هماهنگ کند. بازی می تواند به کودک اعتماد به نفس دهد، بازی کردن بچه ها راهی است به سوی شکل گیــری شخصیتـی سالم و مفید. در نتیجه برای این که کودک در آینــده، زندگی خوب و بالنده ای داشته باشد، فرایند بازی بسیار ضروری است.
به وسیله بازی، کودک راه های برخورد و تعامل با محیط پیرامون خود را فرا می گیرد و مهارت های اجتماعی و زبانی را کسب می کند. بازی، فرصت هایی را برای «ابراز وجود» و «خلاقیت» در کودک فراهم می کند و نیز راهی مناسب برای تخلیه هیجان ها و انرژی های اضافی در او است. کودک از طریق بازی با فرهنگ جامعة خویش آشنا می شود؛ هنجارها و ارزش های اجتماعی را درونی می کند و در نهایت، نقش های اجتماعی را می پذیرد.همچنين کودک از طریق بازی براي بيان آرزوها و اميال خود به رويا و تخيل مي پردازند و براي رسيدن به هرآنچه که آرزو دارند خود را با بازيهاي تخيلي سرگرم مي کنند. چنانچه کودکی را از بازی محروم کنند، موجودیت، سلامت و آینده اش را از او ستانده اند. دنیای بدون بازی، از نظر کودک زندانی بیش نیست. بازی، زیرمجموعه سرگرمی است. سرگرمی دارای زیرمجموعه های متفاوت و تا حدی مرتبط به یکدیگر است که انواع بازی (از قبیل فکری و جسمی) شاخه ای از آن محسوب می شود.
در حقیقت می توان گفت بازی، نوعی سرگرمی با ویژگی های زیر است:
- هیجان انگیز
- هدفمند
- متناسب با سن کودک
- برانگیزاننده کنجکاوی
- انتخاب آزادانه
لذتبخش و …پژوهشهای زیادی در ارتباط با فواید بازی و نقش آن در پرورش جسم و روح کودکان انجام شده و نتیجه حاصله این بوده که بازی نیاز اولیه و ضروری کودکان است و هر چه امکان پرداختن آنها به بازیهای سالم و سازنده بیشتر باشد، فکر و ذهن و جسم آنها بهتر پرورش مییابد و خصوصیتهای اجتماعی آنها بالاتر میرود.
فواید بازی های گروهی
کودک هنگام بازی میتواند کشف کند چه کسی است و چه تواناییهایی دارد همچنین بازی میتواند به کودک اعتماد به نفس دهد و راهی باشد به سوی شکل گیــری شخصیت سالم. در نتیجه برای این که کودک در آینــده، زندگی خوب و بالندهای داشته باشد، بازی بسیار ضروری است. علاوه بر اینها اگر بازی در یک فضای عمومی مثل پارک باشد، زمینهی بازی گروهی را فراهم میکند. کودکان در ضمن این بازی همراه یکدیگر شادی میکنند و میخندند و در ضمن رعایت نوبت و نظم را نیز آموزش میبینند. کودک هنگام بازی با تمام تخلیات خود در ارتباط است و میتواند تجربههای تازه کشف کند. یکی از این نوع محلها شهربازی هاست. شهربازیها به دلیل طراحی بسیار خاصی که دارند بسیار جلب توجه کرده و میتواند محل مناسبی برای بروز احساسات آنها باشد. تنها موردی که باید توجه کرد اینست که این دستگاهها معمولا شرایط ایمنی و استاندارد لازم را ندارند و ممکن است برای کودکان خطر آفرین باشند به همین دلیل در بسیاری از شهربازیهای معتبر دنیا تمام تدابیر لازم اندیشیده شده و مهمترین موضوع که همانا زوایای تیز است مورد حفاظت قرار گرفته است چرا که کودکان هنگام بازی معمولا ایمنی را رعایت نمیکنند و این موضوع میتواند بسیار خطر آفرین باشد لذا توصیه میشود حتی الامکان از شهربازیهایی استفاده شود که تمامی زاوایای تیز آنها پوشیده شده باشد.
فواید بازی کودکان در محیط باز
اگر بگذارید کودکان در فضای باز و محیط سبز به بازی کردن مشغول شوند برای سلامت و روحیه آنان بسیار مفید و بینظیر خواهد بود. امروزه خانواده ها به زندگی ماشینی در شهرهای بزرگ روی آورده اند و اغلب آن ها در آپارتمان زندگی میکنند. والدین ساعات کمتری کنار فرزندان میباشند و آدم ها تنهاتر شده اند. این تنهایی به کودکان هم رسیده و آن ها کمتر با رفقا و همسالان همسایه رابطه برقرار میکنند. از سوی دیگر والدین تمایلی ندارند فرزندان شان را مثل قدیم به کوچه و خیابان بفرستند. بازی هایي مثل تیله بازی, قایم باشک و .. تقریباً دیگر وجود ندارند. به طور کلی, بازی هاي کودکانه شکل دیگری گرفته اند اما باید این نکته را بازگو کنیم که هیچ چیز مثل بازی کودکان در فضای باز نمیتواند باعث رشد باعث رشد شناختی, جسمی, روانی و … آنها شود.
فواید سرسره بازی
محبوبیت سرسره از دیرباز نزد کودکان و حتی بزرگسالان بسیار بوده است. بازی با آن به دلیل هیجان بالایی که سرخوردن ناگهانی از یک شیب تند ایجاد میکند، بسیار فرحبخش و شادیآور است. از فواید سرسره بازی میتوان به فیزیکی بودن این بازی اشاره کرد. بالا رفتن از نردبان یا پلکان آن ورزش خوبی برای کودکان است و سرعتی که کودکان به دلیل اشتیاق سرخوردن در بالا رفتن ایجاد میکنند، تمرین خوبی برای عضلات، بالا رفتن ضربان قلب، گردش خون و تنفس آنهاست.
فواید بازی در پارک برای کودکان
تحقیقات بسیاری نشان داده که بازی در پارک برای رشد جسم کودک و مهارتهای حرکتی او بسیار مهم است. علاوه بر آن برای یادگیری، جذب ویتامین D، سلامت دید و ذهن او نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. پارک رفتن نه تنها گزینه خوبی برای تفریح کودکانی است که آپارتمان نشین هستند، بلکه مناسب کودکانی که در مناطق روستایی زندگی میکنند نیز هست . وسایل بازی در این پارکها، لحظات شاد و فرحبخشی برای کودکان فراهم میکنند. در ضمن بازی در فضای پارک به کودکان مبتلا به اختلال عدم توجه-بیش فعالی کمک میکند تمرکز بیشتری روی مسائل داشته باشند.
فواید تاب بازی
بازی با تاب یکی از لذت بخش ترین بازی ها برای کودکان است .کودکانی که از تاب بازی لذت میبرند و آن را دوست دارند.
۱ – در واقع تعادل در حس شنوایی آنان وجود دارد . گیرنده های تعادلی گوش با منطقه ای در مغز در ارتباط است که آن منطقه باعث بالا رفتن سطح هیجان میشود .
۲ – از فواید بازی با تاب وسرسره رشد مهارت های فیزیکی است که شامل :
۱ – حرکات درشت : مفاصل وعضلات درشت را به کار می اندازد
۲ – حرکات ظریف دست : باعث تقویت انگشتان ومچ دست کودک میشود .
۳ – پرورش حس عمقی :
حس عمقی وضعیت بدنی هر فردی در موقعیت های متفاوت تنظیم میکند .این حس مبنای شناخت ما از بدن خود است .
تا زمانی که حرکت در بدن وجود دارد گیرنده ها فعال هستند .
فشار بر عضلات باعث تحریک حس عمقی در کودک شده .لمس محکم (طناب تاب) این حس را تحریک میکند .
این حس باعث درست نشستن برروی صندلی وتاب می شود .
بدین معنا ست که می فهمد برای هر حرکتی چه مقدار نیروی عضلانی نیاز دارد .
همچنین سیستم وستیبولار سیگنالهایی به ساختارهای عصبی که حرکات چشم ها را کنترل می کند وعضلاتی
که سر ما را نگه می دارد میفرستد .
وسایلبازی محرک رشد کودکان :
رشد جسمانی
مثل بازی با دوچرخه – جابه جا کردن اشیاء – تاب خوردن – سرسره بازی کردن .
هماهنگی عضلات بزرگ : باغ بانی کردن – دویدن – شن بازی کردن . هماهنگی عضلات کوچک :توپ بازی کردن – رنگ آمیزی – میخ کوبیدن .
رشد ذهنی
تشریح تصاویر کتاب – داستانها را بیان کند – فیلمی که دیده توضیح دهد – رادیو گوش دادن . رشد قوۀ ابتکار و ابداع : مثل اظهار نظر در مورد لباسها – ظرفها .
رشد تکلم
بیان داستان – گفتگوو کردن – جمله سازی – خواب خود را تعریف کند کاری که انجام داده تعریف کند . رشد اجتماعی : که با همکاری کودکان دیگر انجام میشود .